Net als in de markt voor videokaarten zijn er op de CPU-markt slechts twee fabrikanten actief: bij processors zijn dat AMD en Intel. De laatste jaren speelde AMD vooral een rol in het budgetsegment, maar sinds de introductie van de Ryzen-processors kan de fabrikant ook op prestatieniveau weer volwaardig concurreren.
QUICK FACTS
Twee fabrikanten: AMD en Intel
Centrale rekenmachine van je pc
Moet passen in je moederbord
PROCESSOR PRESTATIES
De processor bepaalt voor een groot deel hoe snel je computer werkt. AMD en Intel gebruiken ieder een eigen architectuur, maar geven allebei diverse specificaties op die een idee geven hoe snel een processor is. Hieronder leggen we de belangrijkste kenmerken uit.
Cores
Het aantal cores (rekenkernen) bepaalt aan hoe veel taken een CPU tegelijkertijd kan werken. Sinds AMD zijn 8-core Ryzen-processors tegen scherpe prijzen in de markt zette, lijkt er wel een race losgebarsten: elke generatie bevat de afgelopen jaren meer cores dan de vorige. High-end processors zijn soms uitgerust met HyperThreading (Intel) of SMT (AMD). Dit is een techniek die het aantal threads verdubbelt, en zo nog een kleine extra boost in multi-core prestaties geeft.
Kloksnelheid
De klokfrequentie wordt opgegeven in gigahertz (GHz), en is een maat voor de hoeveelheid berekeningen die elke core per seconde kan uitvoeren. Elke CPU heeft een standaard kloksnelheid, maar veel processoren hebben ook nog een turbomodus. Deze zorgt ervoor dat de kloksnelheid verder kan verhogen als er veel van de processor wordt gevraagd en de temperatuur dit toelaat.
Cache
De informatie die de processor nodig heeft uit haalt hij doorgaans uit het RAM. Nu haalt het intern geheugen doorgaans snelheden van vele tientallen gigabytes per seconde, maar op microniveau is de toegangstijd nog altijd enorm. Daarom zitten er in een processor diverse buffers in de vorm van zeer kleine stukjes supersnel geheugen. Dit geheugen wordt cache (spreek uit: kesj) genoemd. Een moderne CPU bevat L1, L2 en L3 cache. L1 heeft de laagste latency, maar is ook de kleinste van de drie caches. Een processor met meer cache is doorgaans sneller.
Geheugenkanalen
Bij dual-channel plaats je geheugenmodules liefst in veelvouden van twee. Quad-channel werkt per vier modules het snelst.
TDP
Het TDP (thermal design power) geeft een indicatie van het stroomverbruik van de CPU en de koeling die je daarvoor nodig hebt, en wordt uitgedrukt in watts.
Vaak koop je een processor samen met een moederbord. Een CPU werkt alleen direct in een moederbord als de processor al bestond toen het moederbord werd ontwerpen. Anders is een BIOS-update noodzakelijk, waarvoor een oudere CPU nodig is.
Voor € 9,- (of € 1,- bij Threadripper-CPU's) doet Azerty dat voor je, en installeren we ook alvast je eigen CPU, zodat er geen kans is op schade.
AMD VS. INTEL
Zowel AMD als Intel hebben op dit moment twee belangrijke platforms: de mainstream sockets AM4 (AMD) en 1151v2 (Intel) enerzijds, en de high-end sockets TR4 (AMD) en 2066 (Intel) anderzijds. De mainstream sockets zijn veruit het populairst en dekken zowel het instapsegment als luxere modellen. Ben je een gamer, dan is een processor op basis van een socket 1151v2 of AM4 de beste keus. Voor de meest veeleisende gebruikers, zoals videobewerkers en content creators, zijn er de high-end socket 2066 en TR4. Processors op deze sockets bieden o.a. nog meer cores en quad-channel geheugen.
Gamers zullen een losse videokaart willen installeren, maar voor andere gebruiksdoelen is dat lang niet altijd noodzakelijk. Zowel AMD als Intel hebben processors met een geïntegreerde videochip. Bij AMD herken je die aan het achtervoegsel ‘G’, bij Intel gaat het zelfs om alle socket 1151v2-processors (behalve modellen die eindigen op F).
| AMD | Intel | |||
|---|---|---|---|---|
| Mid-range | High-end | Mid-range | High-end | |
| Serie | Ryzen 2000 | Ryzen Threadripper | Core i3 / i5 / i7 / i9 | Core i7 / i9 |
| Socket | Socket AM4 | Socket TR4 | Socket 1151 v2 | Socket 2066 |
| Geïntegreerde GPU | Alleen ‘G’ | ✖ | ✔ (behalve 'F') | ✖ |
| Aantal cores | 4-8 | 8-32 | 4-8 | 8-18 |
| Geheugen | Dual-channel | Quad-channel | Dual-channel | Quad-channel |
OVERKLOKKEN
Alle AMD Ryzen-processors en Intel-CPU’s met het achtervoegsel ‘K’ (bijvoorbeeld de Core i9 9900K) bieden ondersteuning voor overklokken, wat betekent dat je ze op een hogere kloksnelheid kan instellen dan out-of-the-box het geval is. Dat is misschien niet het beste idee voor onervaren pc-bouwers of mensen voor wie stabiliteit erg belangrijk is, maar wie de maximale prestaties uit zijn processor wil persen, kan met dit type processors vrijuit aan de slag. Zorg hierbij echter wel voor een goede koeler! Zonder goede CPU-koeler zul je niet de optimale prestaties krijgen.
Let er overigens wel op dat sommige overklokbare processors zonder koeler in de doos geleverd worden. De CPU-fabrikanten gaan ervan uit dat kopers van dergelijke modellen sowieso in een betere losse koeler zullen investeren. Dit is onder meer het geval bij de Intel K-modellen en alle Ryzen Threadripper-CPU’s van AMD.
ALLE CPU’S BIJ AZERTY
Azerty levert alle processors van AMD en Intel. Via de knoppen hieronder ga je rechtstreeks naar de CPU’s met de populairste sockets van dit moment.
AMD:
SOCKET AM4 SOCKET TR4Intel:
SOCKET 1151v2 SOCKET 2066Inspiratie nodig? Check dan onze top-9 bestverkopende processors van dit moment.